Alergia pokarmowa u psa i kota – jak odpowiednio żywić czworonożnych alergików?

Układ odpornościowy a reakcja alergiczna u zwierząt domowych

Niepożądana reakcja immunologiczna na pokarm, powstająca w organizmie zwierzęcia, może być wynikiem uszkodzenia mechanizmów obronnych przewodu pokarmowego, a także efektem pojawienia się reakcji na alergeny. Współczesna medycyna pozwala na walkę z niemal każdym rodzajem alergii, a producenci karm dla zwierząt domowych do swojej oferty wprowadzają dietetyczne produkty dla kotów i psów. Dzięki nim organizm zwierzęcia jest wspomagany podczas walki z nadwrażliwością pokarmową.

Istnieje wiele różnych rodzajów alergii (np. alergia skórna, alergiczne pchle zapalenie skóry), które można kategoryzować ze względu na jej objawy lub częstotliwość występowania. Największe i najczęstsze zagrożenie stanowią dwa rodzaje alergii:

● alergia pokarmowa (niepożądana reakcja na składnik zawarty w pokarmie),

● alergia środowiskowa (alergia kontaktowa i alergia wziewna – których źródłem jest dotyk lub dostanie się np. pyłków do dróg oddechowych).

Warto pamiętać, że nie każdy objaw pojawiający się po jedzeniu jest alergią pokarmową.

Nieprawidłowa reakcja na pokarm (AFR) a alergia pokarmowa

Nieprawidłowa reakcja na pokarm (AFR – Adverse Food Reaction) to daleka od normy odpowiedź organizmu zwierzęcia na spożycie konkretnego związku chemicznego, będącego składnikiem pożywienia, lub określonego rodzaju pokarmu. Składnik ten musi wyzwalać objawy, które będą powtarzalne. Reakcje toksyczne, awersja pokarmowa i nadwrażliwość pokarmowa mogą przebiegać w podobny sposób, co sprawia, że wiele osób kategoryzuje je tak samo jak alergię pokarmową.

Czym więc charakteryzuje się alergia pokarmowa? Posiada ona różnorodne objawy kliniczne i jest zmienna w czasie. Gdy u pupila występuje alergia pokarmowa, opiekun zwierzęcia może zaobserwować u niego występowanie niesezonowego świądu, stany zapalne skóry oraz różne zaburzenia układu pokarmowego. W obecnych czasach nie istnieją badania, które mogą stuprocentowo potwierdzić alergię np. u psa lub kota. Podczas diagnostyki przeprowadza się więc próbę prowokacyjną, która poprzedzona jest dietą eliminacyjną.

Zastosowanie diety eliminacyjnej i przeprowadzenie próby prowokacyjnej – na czym polega?

Podczas diety eliminacyjnej konkretny składnik diety psa lub kota (który uznawany jest za przyczynę alergii) zostaje usunięty z codziennego żywienia. W takim przypadku opiekunowie mogą samodzielnie przygotowywać posiłki dla swoich pupili lub korzystać z gotowych karm weterynaryjnych, takich jak Brit Veterinary Diet Ultra-Hypoallergenic. Należy pamiętać, że często wyeliminowany składnik diety należy zastąpić innym, by proporcje dostarczanych organizmowi składników odżywczych pozostały na prawidłowym poziomie. Dieta eliminacyjna powinna być monoproteinowa, czyli oparta na jednym źródle białka. Najkrótszy okres trwania diety eliminacyjnej powinien wynosić 8 tygodni, choć niektórzy zalecają stosowanie jej dłużej, nawet o miesiąc (czyli przez 12 tygodni).

Po długim okresie stabilizacji pokarmowej (w czasie której trzeba restrykcyjnie przestrzegać zaleceń dietetycznych – nawet najmniejsza ilość innego białka niż zalecane może zaburzyć finalny rezultat i zafałszować wynik badania), trzeba przeprowadzić próbę prowokacyjną. Podaje się wówczas zwierzęciu to białko, które podejrzewane jest o bycie przyczyną chorób. Jeśli po jego spożyciu niepożądane objawy powrócą, można stwierdzić, że to właśnie ten składnik był przyczyną nieprawidłowej reakcji na pokarm lub alergii pokarmowej.

Należy jednocześnie pamiętać, że karmy hipoalergiczne mają na celu zapewnienie dostarczenia niezbędnych składników odżywczych i minimalizować ryzyko występowania niepożądanych reakcji alergicznych, a nie całkowite jego wyeliminowanie. Jest o szczególnie ważne w przypadku zwierząt wrażliwych.

Objawy alergii pokarmowej u psa i kota

Zwierzęta, których dotyka alergia pokarmowa, mogą wykazywać następujące objawy:

● świąd skóry, wysypka, zapalenie skóry,

● łzawienie oczu,

● pogorszenie jakości sierści,

● zmiany dermatologiczne części lędźwiowo-krzyżowej grzbietu, zadu i nasady ogona (w przypadku alergicznego zapalenia pchlego skóry).

Schorzenia alergiczne u kotów występują rzadziej niż u psów, a z racji specyficznego zachowania tych zwierząt, są też często mniej zauważalne. Wystąpienie alergii pokarmowych i środowiskowych u kota może prowadzić do podobnych objawów: świądu (kot będzie uporczywie drapał skórę karku), nadmiernego wylizywania konkretnych miejsce na ciele, wystąpienia zmian skórnych (np. miejscowe wyłysienie) i zmian w obrębie okrywy włosowej. Zaburzenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego (bóle brzucha, biegunka, wymioty) również mogą być reakcją alergiczną na spożyty składnik będący alergenem.

Czy białko owadów jest bezpieczne w przypadku alergii pokarmowych?

Do najczęstszych przyczyn uczulenia można zaliczyć niekiedy spożywanie białek zwierzęcych (wołowiny, nabiału) lub białek roślinnych (pszenicy). W przypadku uczulenia na białko, zamiennie można stosować proteiny z ryb lub owadów, które mają zdecydowanie niższy potencjał do bycia alergenami pokarmowymi Można je więc spokojnie stosować w diecie dla zwierząt, które wykazują niepożądane reakcje na białka pokarmowe.

Cechą charakterystyczną białka pochodzącego od owadów jest fakt, iż jest ono bardzo bogate w aminokwasy – zarówno endogenne, jak i egzogenne. W mączce z owadów białko zajmuje ok. 60% suchej masy, a jej strawność sięga 95%. Poszczególne owady stanowią nie tylko cenne źródło energii i białka, ale również tłuszczów, witamin i węglowodanów. Ponadto produkcja białek pochodzących z insektów jest ekologiczna – oszczędza wodę, tereny uprawne i ogranicza produkcję gazów cieplarnianych (ok. 15% całkowitej ilości dwutlenku węgla, który trafia do atmosfery, pochodzi z produkcji zwierzęcej).

Owady mogą być wsparciem diety w trakcie terapii wielu schorzeń dermatologicznych – np. atopowego zapalenia skóry czy nawracającego zapalenia przewodu słuchowego. Leczenie przewlekłych biegunek nieznanego pochodzenia lub nieswoistego zapalenia jelit (IBD – Inflammatory Bowel Disease) przebiega z wykorzystaniem diety hipoalergicznej, która oparta jest na proteinach z owadów. Białka te stanowią całkowicie bezpieczny składnik diety, więc nadają się zarówno do stosowania krótkotrwałego, jak również długotrwałego.

Brit Veterinary Diet Ultra-Hypoallergenic dla psa i kota

Diety hipoalergiczne dla zwierząt delikatnych, borykających się z nietolerancją pokarmową są często błędnie uznawane za mniej smakowite. Rozwój technologii i nauki w zakresie żywienia zwierząt wrażliwych sprawia, że diety weterynaryjne nie muszą mieć obniżonych walorów smakowych.

Brit Veterinary Diet Ultra-Hypoallergenic to dietetyczna pełnoporcjowa karma, która ogranicza nietolerancję pokarmową niektórych produktów i składników odżywczych. W przypadku nadmiernej utraty sierści lub dermatozy wzmacnia barierę skórną. Jej stosowanie wykazuje działanie przeciwzapalne, łagodzi świąd i stymuluje barierę skórną, a także wzmacnia florę bakteryjną jelit i układu odpornościowego. Jej skład ogranicza niebezpieczeństwo wystąpienia alergii lub nietolerancji pokarmowej.

Jedno źródło białka zawarte w karmie (owady) sprawia, że ryzyko uczuleń zostaje zminimalizowane. Recepturę charakteryzuje doskonała przyswajalność i możliwe jest jej długotrwałe stosowanie. Oczywiście, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości, warto skonsultować serwowanie karmy u lekarza weterynarii.

Podsumowanie, czyli na co zwracać uwagę w żywieniu kota lub psa alergika

Zawsze obserwujmy swoje zwierzę i zwracajmy uwagę na pojawiające się ewentualnie objawy uczulenia, ponieważ leczenie alergii niekoniecznie jest łatwe i szybkie. W przypadku podejrzenia występowania alergii pokarmowej u psów i kotów należy wprowadzić dietę eliminacyjną, której prawidłowe przeprowadzenie pomoże określić kłopotliwy składnik menu i ułatwić jego usunięcie z codziennych posiłków zwierzęcia. Wprowadzona dieta eliminacyjna powinna być monoproteinowa, czyli oparta na jednym źródle białka – w przypadku karmy Brit VD Ultra-Hypoallergenic jest to białko owadzie, które zastępuje białko kurze i nie wywołuje reakcji alergicznych u psów i kotów, a także wspomaga proces leczenia.